Saturday, 28 December 2013
Saturday, 2 November 2013
How Ethiopia Lost Its Endemic Teff
Teff is believed to have originated in Ethiopia between 4000 and 1000
B.C. It is grown primarily as a cereal crop in Ethiopia. Eragrostis teff is
one of the 350 species in the genus Eragrostis, consisting of both
annuals and perennials, which are found over a wide geographic range.
In 2005, Ethiopia concluded an agreement with the Dutch company Vennootschap Onder Firma (VOF), sharing
its teff genetic resources in return for a part of the benefits that
would be achieved from developing teff products for the European
market. The Dutch company, Vennootschap Onder Firma (VOF) acquired the teff rights from Health Performance and Food
International (HPFI), in 2008, for princely the sum of 60,000 euro. More
than 20 times the amount HPFI paid Ethiopia, when it initially acquired
the rights. The teff rip-off followed a seemingly innocent research proposal from
the Larenste in University, in the Netherlands, in collaboration with the
Dutch Soil and Crop Company, S&C. The University bought 12 varieties of teff genetic resources, each in
120Kg packages, from the Debre Zeit Agricultural Research Centre
(DARC), part of the Ethiopian Agricultural Research Centre (EARO),
according to a 'to-whom-it-may-concern' letter. The letter was signed by
Solomon Assefa (PhD), the then managing director of the Centre, on
August 21, 2003. The sale was made in April, 2003.
The major aim was to share the benefit from the export of teff, however in the end, Ethiopia received practically no benefits. Instead, due to a broad patent and a questionable bankruptcy, it lost its right to utilize and reap benefits from its own teff genetic resources in the countries where the patent is valid. The amazing story of the Teff Agreement has been uncovered and meticulously documented in a recent FNI report by FNI researchers Regine Andersen and Tone Winge. Teff is a food grain endemic to the Ethiopian highlands, where it has been cultivated for several thousand years. Rich in nutritional value, it is an important staple crop for Ethiopians. Since it is gluten-free, it is also interesting for markets in other parts of the world.
As stated above, the 2005 agreement between Ethiopia and the Dutch company HPFI gave HPFI access to 12 Ethiopian teff varieties, which it was to use for developing new teff-based products for the European market. In return, the company was to share substantial benefits with Ethiopia. The Teff Agreement was hailed as one of the most advanced of its time. It was seen as a pilot case for the implementation of the Convention on Biological Diversity (CBD) in terms of access to and benefit-sharing from the use of genetic resources (ABS).
But the high expectations were never met: The only benefits Ethiopia ever received were 4000 Euro and a small, early interrupted research project. And then, in 2009, the company went bankrupt. In the years prior to bankruptcy, however, HPFI managed to obtain a broad patent on the processing of teff flour in Europe, covering ripe grain, as well as fine flour, dough, batter and non-traditional teff products. This patent, along with other values of the company, had then been transferred to new companies set up by the same owners.
These companies now possess the exclusive rights to a large range of teff-based products. But as it was the now bankrupt HPFI that was Ethiopia's contract partner, these new companies are not bound by the contractual obligations of HPFI towards Ethiopia. Ethiopia thus ended up receiving practically none of the benefits promised under the agreement, and its future opportunities to profit from teff in international markets were smaller than before.
How was this possible?
This is what FNI researchers Regine Andersen and Tone Winge have been looking into in their new report The Access and Benefit-Sharing Agreement on Teff Genetic Resources: Facts and Lessons, published by FNI today. Their report has been written as part of FNI's contribution to the German-led ABS Capacity Development Initiative, focusing on mainly African experiences with access to and benefit-sharing from the use of their genetic resources.
Lessons to be learned
Through their in-depth analysis of the course of events with regard to the Teff Agreement and the related patent on the processing of teff flour, Andersen and Winge attempt to extract lessons to ensure that future access and benefit-sharing agreements will have better prospects of success. They also provide recommendations for the implementation of the CBD. Some of the main conclusions can be summarized as follows:
Under the current circumstances, even the very best ABS agreement is without value if there is no willingness to comply with it: As long as there are no measures in place in the user-countries (in the teff case: The Netherlands) such agreements can be seen as gentlemen's agreements, requiring a basis of good faith.
Provider countries (in the teff case: Ethiopia) need institutional and financial support to enable them to monitor ABS agreements, and to facilitate real access to justice in the user countries. A multilateral instrument for this purpose under the CBD combined with user-country legislation is probably the most realistic possibility to realize the objectives on fair and equitable benefit-sharing of the CBD and its Nagoya Protocol.
Formulations in ABS agreements prohibiting the patenting of genetic resources may be easy to circumvent, and more sophisticated formulations should be chosen if this is to be avoided.
Notes:-
Whom we blame? Our leaders? Our agricultural researchers? The Company? How are we going to solve it? Who is responsible for the re-claim of our right?
Saturday, 3 August 2013
Adam and Eve DID live in Africa at the same time - but they probably didn't know each other
Adam and Eve lived in Africa at the same time - but probably never met, scientists claim. It
was previously believed that ‘Y-chromosomal Adam’ and ‘Mitochondrial
Eve’ - the most recent common ancestors to males and females - lived at
completely different times. But
a new study of 69 men from around the world found ‘Y-chromosomal Adam’
walked the Earth between 120,000 and 156,000 years ago, much earlier
than previously believed.
Mitochondrial Eve and
Y-chromosomal Adam are the two individuals who passed down a portion of
their genomes to the vast expanse of humanity. But many aspects of their existence, including when they lived, are shrouded in mystery. The researchers compared Y-chromosome
variations among participants from nine globally distinct areas,
including some that have only recently been available, such as Namibia,
the Democratic Republic of Congo, Gabon, Algeria, Pakistan, Cambodia,
Siberia and Mexico.
Mitochondrial Eve and Y-chromosomal Adam are the
two individuals who passed down a portion of their genomes to the vast
expanse of humanity. But many aspects of their existence, including when
they lived, are shrouded in mystery
The tree, published in Science, also exemplifies
the extraordinary depth of genetic diversity present among modern
Africans. But it is also possible it represents a time when only a few
sequences were passed on and many died out due to an external event that
has not yet been identified. They repeated the analysis with
the individuals’ mitochondrial DNA to generate the two estimates for
Adam and Eve, showing for the first time they overlap. Professor
Bustamante said: ‘We can now date certain events very precisely. We
found a single variant that shows how three ancient lineages came
together about 48,000 years ago, plus or minus only a couple of hundred
years. The accuracy is exquisite.’The tree, published in Science, also exemplifies the extraordinary depth of genetic diversity present among modern Africans. But
it is also possible it represents a time when only a few sequences were
passed on and many died out due to an external event that has not yet
been identified. ‘For
the most part, it is a random process. Some lineages die out, some are
successful,’ said David Poznik, a graduate student in Prof Bustamante’s
lab. ‘But
it is also possible there may be elements of human demographic history
that predispose these lineages to coalesce at certain times.’
Sunday, 21 July 2013
ምሁሩን የት ፈልገህ አጣኸው?
የኢትዮጵያ
የትምህርት ፖሊሲ አንዳንድ ችግሮች ቢኖሩበትም የችግሮቹን መነሻዎች ግን በርግጠኝነት ለመናገር ስንቸገር እና መላ
ምት የሆኑ አስተያየቶችን ስንሰጥ እንስተዋላለን:: ከነዚህ አስተያየቶች መካከልም በዘላለም ክብረት የተፃፈ ፅሁፍ በዞን ዘጠኝ ጦማር
ላይ አንብበናል:: ዘላለም በፅሁፉ ለመግለፅ የሞከረው የችግሩን መኖር ብቻ ነው:: የችግሩን መነሾ ለመዳሰስ
ቢሞክር ኖሮ ፅሁፉን በተወሰነ መልኩ ችግርና መፍትሄ ጠቋሚ ሊያደርገው ይችል ነበር:: ያንን መነሻ በማድረግ
የችግሮቹን መንስኤዎች ከማውቀው በመነሳት ለመዳሰስ እሞክራለሁ:: አስቀድሜ ግን ስለትምህርት ስርአቱ ጥቂት ላንሳ:-
የትምህርት ስርአቱ (Education system) ያሉት የትምህርት እርከን እንደሚከተለው የተከፋፈለ ነው
ሀ) የመጀመሪያ ደረጃ (ከ1ኛ - 8ኛ ክፍል) ይሆንና በ8ኛ ክፍል ክልላዊ መመዘኛ (ፈተና) ይጠናቀቃል::
ለ)
መለስተኛ ሁለተኛ ደረጃ (Lower (Junior) Secondary) (ከ9ኛ - 10ኛ ክፍል) ሲሆን በዚህ
የትምህርት እርከን ውስጥ ያሉ ተማሪዎች ቀድሞ በክልላዊ ቋንቋ ሲማሯቸው የነበሩትን ትምህርቶች በእንግሊዝኛ ቋንቋ
የሚማሩ ሲሆን በይዘቱም ሆነ በአቀራረቡ ሰፋ እና ጠንከር ያለ ነው:: በዚህ እርከን ውስጥ ያለፉ ተማሪዎች
ለማጠናቀቅ ሃገር አቀፍ መመዘኛ ወይም ፈተና ይፈተናሉ::
ሐ) ሁለተኛ ደረጃ (High School)
በዚህ የትምህርት እርከን ውስጥ ሁለት የተለያዩ አቅጣጫዎች አሉ::
1. የመሰናዶ ትምህርት (ከ11ኛ - 12ኛ ክፍል)
እዚህ
የምናገኛቸው ተማሪዎች በ10ኛ ክፍል ብሄራዊ ፈተና አመርቂ ውጤት ያመጡት ሲሆኑ በድጋሚ እንደምርጫቸው ወደ ተፈጥሮ
ሳይንስ እና ማህበረሰብ ሳይንስ የትምህርት መስኮች ይሰማራሉ:: ይህንን የትምህርት ደረጃ ያጠናቀቁት በድጋሚ ሌላ
ሃገር አቀፍ ፈተና ይወስዱና ያለፉት ወደ ዩኒቨርሲቲ ሲመደቡ ያላለፉት ደግሞ ወደሚፈልጉት የትምህርት መስክ (ለምሳሌ
ወደ ኮሌጆች ወይም የሙያ ትምህርት) ተሰማርተው ተጨማሪ እውቀት ይዘው ወደስራ ይሰማራሉ::
2. የቴክኒክና ሙያ ማሰልጠኛ (TVET)
ወደዚህ
የትምህርት መስክ የሚሰማሩት ተማሪዎች በ10ኛ ክፍል ብሄራዊ ፈተና አመርቂ ውጤት ያላመጡት/ወይም አምጥተው
በፍላጎታቸው የገቡት ሲሆኑ እንደየዝንባሌያቸው ወደሚፈልጉት የሙያ ዘርፍ ገብተው የሙያ ስልጠና ይወስዳሉ::
መ) የዩኒቨርሲቲ ትምህርት (Higher (tertiary) Education)
እዚህ
የሚገቡት ተማሪዎች የመሰናዶ ትምህርትን ያጠናቀቁና በተጨማሪ ሌላ ሃገር አቀፍ ፈተና ወስደው አመርቂ ውጤት ያመጡት
ናቸው:: በዚህ የትምህርት ደረጃም ከመጀመሪያ ዲግሪ እስከ ሶስተኛ ዲግሪ ድረስ በየደረጃው እንዲማሩ ይደረጋል::
ይህ
እንግዲህ የትምህርት ፖሊሲው የትምህርት እርከኖች አጠቃላይ ይዘት በአጭሩ ነው:: ሙሉው የትምህርት ፖሊሲው
በዘላለም ክብረት ፅሁፍ ላይ ስለተያያዘ ማንበብ ይቻላል:: በተያያዘ አፈፃፀሙንም ለአፍታ አጠር አድርገን እንየው::
የትምህርት ፖሊሲውን ለማስፈፀምና ውጤታማ ለማድረግ የተለያዩ አካላት የየራሳቸው ድርሻ አላቸው:: ከነዚህም ውስጥ:-
ሀ) ትምህርት ሚኒስቴር
ለትምህርት
ስርአቱ አጋዥ ፍጆታዎችን የማቅረብ፣ ስልጠናዎችን መስጠት/ማሰጠት እና በቅርብ መቆጣጠር እንዲሁም አፈፃፀሙን
መገምገም ወይም ማስገምገም፣ የፖሊሲ ግምገማ በማድረግ ማሻሻያ ካስፈለገ ማድረግ/ማስደረግ የዚህ መስሪያ ቤት ትልቁ
ድርሻ ነው::
ለ) የክልል፣ ዞን እና ወረዳ ትምህርት ፅ/ቤቶች
እነዚህ ባለድርሻ አካላት በየእርከኑ ላሉት የትምህርት ስልጠናዎች፣ የመምህራን ምደባዎች፣ የመምህራን እድገት ውሳኔዎች ሃላፊነት ሲኖርባቸው ለትምህርቱ ጥራትና ብቃት በድጋሚ ወሳኝ አካላት ናቸው::
ሐ) የትምህርት ቤቶች ርዕሰ መምህራን
ለትምህርት
ጥራቱ መጓደል ወይም መጨመር ትልቁን ድርሻ ይወስዳሉ:: የመምህራን ክትትል፣ የተማሪዎች ክትትል፣ ከወላጆች ጋር
የሚኖርን ግንኙነትና ክትትል በተመለከተ አፈፃፀሙን መገምገም እና አፋጣኝ እርምጃዎችን የመውሰድ ሃላፊነት መወጣት
የሚገባቸው ናቸው::
መ) መምህራን
የትምህርት ስርአት
የጀርባ አጥንት መምህራኑ ናቸው:: መምህራን በሚያስተምሩት መጠን የትምህርትን ውጤት እንለካለን:: የመምህራን ብቃት
ካለም በተዘዋዋሪ የትምህርት ጥራት አለ ማለት ያስደፍራል:: የተማሪዎችም ውጤት በመምህራኑ የማስተማር ብቃት ላይ
ያነጣጠረ ይሆናል:: መምህሩ ብቃት እስከሌለው ድረስ የፈለገውን ያህል ጥሩ የሆነ የት/ት ፖሊሲ ወይም አቅርቦት
ቢኖር የት/ት ጥራት ሊኖር አይችልም::
ሠ) በዩኒቨርሲቲ ደረጃም ያለው አስተዳደራዊ አካሄድ ከላይ ከጠቀስኳቸው ጋር በተወሰነ መልኩ ስለሚገናኝ አልፌዋለሁ::
- ታዲያ የትምህርት ጥራቱ ለምን አጠያያቂ ሆነ?
የትምህርት
ጥራት የለም የሚል አጠቃላይ መደምደሚያ መስጠት እጅግ የተሳሳተ አስተሳሰብ ነው:: ደካማ የሆኑ ተማሪዎች እንዳሉን
ሁሉ እጅግ ጠንካራና ምስጉን ተማሪዎችም እንዳሉን መዘንጋት የለብንም:: የሆነ ሆኖ በሁሉም የትምህርት እርከኖች
ላይ ሃሳብ ማንሳት ቢቻልም ለጊዜው ከሁለተኛ ደረጃ አንስቶ ያለውን ለመዳሰስ እንሞክር::
1) የስርዓተ ትምህርቱ ቀረጻ እና አተገባበር
በትምህርት
ፖሊሲዉ ንዑስ አንቀፅ 3.1.2. ላይ ሥርዓተ ትምህርት ሲዘጋጅም ሆነ ሲተገበርና ሲገመገም ኀብረተሰቡ በሰፊው
የሚሳተፍበት ሥርዓት በመቀየስ በየደረጃው የትምህርት ባለሙያዎችን መምህራንን ቁልፍ የሆኑ የልማትና አገልግሉት ሰጪ
ድርጅቶችንና የምርምር ተቋሞችን ቸንዲሁም ተጠቃሚ ኀብረተሰቡን ባቀፈ ሁኔታ ይከናወናል ይላል:: ነገር ግን ይህ
የተተገበረው (ባለኝ መረጃ) በቅርቡ ለተደረገው የከፍተኛ ትምህርት ተቋማት ስርዓተ ትምህርት ማሻሻያ ላይ ብቻ
ነው:: የሚመለከተው የመንግስት አካል የካሪኩሉም ክለሳ ወይም የፖሊሲ ለውጥ ሲደረግ ቢያንስ መምህራንን በስፋት
ያካተተ እና በየደረጃው ሰፊ ውይይት የተካሄደበት ቢሆን የተሻለ ይሆናል:: ጥቂት መምህራንን አሳትፎ ብዙሃኑን
ያሳተፈ ማለት ስህተት ነው::
2) የፕላዝማ ጉዳይ
መንግስት
የትምህርት ፖሊሲዉን ለማስፈፀም ከጀመራቸው ስልቶች ውስጥ አንዱ ትምህርትን ወጥ በሆነ መልኩ በፕላዝማ ቴሌቭዥን
አማካኝነት ማስተላለፍ ነው:: መርሃ ግብሩ ሲጀመር መምህሩን እንዲተካው ተደርጎ ሳይሆን መምህሩን እንዲያግዘው
አካሄዱም ሃገራዊ ወጥነት እንዲላበስ ታስቦ ነበር:: ነገር ግን በተሳሳተ መንገድ በተሰራጨ አስተሳሰብ ይህ
የአፈጻፀም ዘዴ ግቡን እንዳይመታ ተደርጓል:: ለዚህ ተወቃሽ ሊሆኑ የሚችሉት በፖለቲካው መስክ የተሰማሩት የመንግስት
ተቃዋሚዎች ናቸው:: ለፖለቲካ ፍጆታ በሚል የፕላዝማው ትምህርት መምህሩን እንዲተካ ታስቦ እንደተቀየሰ ተደርጎ
በመምህራኑ ላይ ከፍተኛ ተፅዕኖ ለማሳደር ተሞክሯል:: በዚህም የተነሳ በርካታ መምህራን ቸልተኛ እንዲሆኑ የራሱን
አስተዋፅዖ አድርጓል::
3) ወጥነት የሌለው የመብራት ሃይል አቅርቦት አለመኖር
የፕላዝማው
ፕሮግራም ሲዘጋጅ መብራትን ታሳቢ ያደረገ ቢሆንም ቀጣይነቱ እጅግም አጥጋቢ አልሆነም:: በዚህም የተነሳ መብራት
ከጠፋ መምህራን ክፍል ትተው እንዲወጡ ተማሪዎችም ሳይማሩ እንዲዉሉ የተደረጉባቸውን ት/ቤቶ ማጣቀስ ይቻላል::
ጀነሬተር የተገጠመላቸውም ቢሆኑ ውጤታማነታቸው የታሰበውን ያህል አልሆነም:: ነገር ግን ፕሮግራሙ ሲቀረፅ ይህን
ታሳቢ ያደረግ ሆኖ መብራት በሚጠፋበትም ግዜ መምህሩ የፕላዝማ ፕሮግራሙ ካቆመበት እንዲቀጥል የታለመ ነበር:: ነገር
ግን መምህራን ላይ በተፈጠረው የተሳሳተ አመለካከት የተነሳ በርካታ መምህራን በየቀኑ ሌሰን ፕላን ሳያዘጋጁ
እንዲሁም ለትምህርቱ በቂ ዝግጅት ሳያደርጉ ስለሚመጡ መብራት ሲጠፋ መቀጠል ስለማይችሉ ትምህርቱ ይቋረጣል::
4) የአመራር ብቃት
ይህ
ከላዕላይ እስከ ታህታይ ያለውን መንግስታዊ መዋቅር ይመለከታል:: አመራሮች ሲሾሙ ካላቸው ፖለቲካዊ ታማኝነት እንጂ
ብቃትን ያገናዘበ እንዲሆን የታለመ አይደለም:: ለዚህ ማሳያ ሊሆን የሚችለው እራሱ ት/ት ሚኒስቴር ሲሆን በውስጡ
የያዛቸው ኤክስፐርቶች አብዛኞቹ ማለት በሚያስችል ደረጃ የጅማ እና ሃሮማያ ዩኒቨርሲቲ የግብርና ትምህርት ምሩቃን
ናቸው:: ይህ ሊስተካከል የሚገባው ሲሆን በትምህርት አስተዳደር መስክ የተመረቁ ለምሳሌ ያህል የባህርዳር ዩኒቨርሲቲ
የትምህርት አስተዳደር ምሩቃን ላይ ያነጣጠረ ምደባ ቢደረግ ለውጥ ማምጣት ይቻል ይሆናል:: መንግስት የራሱን
ፖለቲካዊ አቅጣጫ ለማስፈፀም በሚኒስትር ደረጃ የሚፈልጋቸውን ሰዎች አድርጎ ኤክስፐርቶችን ግን በሙያው ብቁ የሆኑትን
መመደብ ቢችል ችግሮችን በቀላሉ መቅረፍ ይቻላል:: ይህ በክልል፣ ዞን፣ ወረዳ እንዲሁም ትምህርት ቤቶች ሳይቀር
አንገብጋቢ ችግር ሆኖ ይስተዋላል:: የአመራር ብቃት ያላቸው መምህራን በርዕሰ መምህርነት ቢመደቡ፣ የተሻለ ብቃት
ላስመዘገቡ ምስጋና ቢቸራቸው ውጤታማነቱን ማሳደግ ይቻላል:: ከላይ እንዳልኩት እነዚህ ነገሮችም በከፊል በከፈተኛ
ት/ት ዘርፍም ይታያሉ:: ለምሳሌ የሃይል አቅርቦት፣ አመራርን በተመለከተ::
5) የተማሪዎች ቸልተኝነት
ይህ
ችግር በየእርከኑ ባሉ በርካታ ተማሪዎች ላይ ይታያል:: ከጥቂት ተማሪዎች በስተቀር ቤተ መፅሃፍትን አዘውትሮ
የመጠቀም፣ የትምህርት ግዜን በአግባቡ የመጠቀም ዝንባሌም ከግዜ ወደ ግዜ እየቀነሰ እንደመጣ ለመረዳት ሁለተኛ ደረጃ
ት/ት ቤቶችን ወይም ዩኒቨርሲቲዎችን ማየት ይቻላል:: የከፍተኛ ት/ቱ እንዳለ ሆኖ በየእርከኑ የሚወጡ ተማሪዎችን
በተመለከተ በት/ት ፖሊሲዉ ንዑስ አንቀፅ 3.2.8. ላይ እንደተመለከተው ከየሳይክሉ የሚወጡ ተማሪዎች አስፈላጊዉን
የሙያ ስልጠና የሚወስዱባቸው ተቋማት እንዲኖሩ እንደሚደረግ ይገልፃል:: በየደረጃውም ከአንደኛ ደረጃ የሚወጡ
ተማሪዎች እንደየእድሜያቸው ስልጠና ወስደው ወደ ግብርና፣ እደ-ጥበብና ኮንስትራክሽን በጀማሪ ባለሙያነት እንዲሰማሩ
እንደሚደረግና የሌሎቹንም እርከኖች በተመሳሳይ ይገልፀዋል:: ነገር ግን የማሰልጠኛ ተቋማቱ ቁጥር አነስተኛ
ከመሆናቸው በተጨማሪ ጥቂት የማይባሉ ተማሪዎች ወደ ተጠቀሱት የሙያ ዘርፎች ለመሰማራት ያላቸው ተነሳሽነት እጅግ
አናሳ ነው::
እንግዲህ ከላይ ባሉት እና ሌሎች ተጨማሪ ችግሮች ውስጥ ያለፉት ተማሪዎች ወደ
ዩኒቨርሲቲ ሲገቡ ሊኖራቸው የሚችለውም ተፎካካሪነት እጅግ አጠያያቂ ይሆናል:: አሁን አሁን እያስተዋልን እንዳለነው
ይህ ችግር ስማቸውን እንኳ አስተካክሎ ለመፃፍ የሚቸገሩ ተማሪዎች እንዲኖሩን እያደረገ ይገኛል:: የዩኒቨርሲቲ
ትምህርት የራሱ የሆነ ድርሻ ቢኖረውም ዋነኛ አላማው ግን ተማሪውን ቀጣይ ለሚሰማራበት የስራ መስክ ብቁ የማድረግ
እንጂ ከታች መማር የሚገባዉን ትምህርት ማስተማር አይደለም:: ከስር ጀምሮ እየተበላሸ የመጣው ትውልድ ሲመረቅ
ለሚያሳየው ድክመት ዩኒቨሪሲቲዎች ተጠያቂ ሲሆኑም እናስተዉላለን:: ነገር ግን ተጠያቂነቱ በከፊል እንዳለ ሆኖ ትልቁ
ድርሻ ያለው ግን ከታች ባሉት የት/ት እርከኖች ላይ ነው:: የስምን አጻጻፍ ዩኒቨርሲቲ እንዲማር መጠበቅ
የዋህነትም ነው::
- ተማሪው ሲመረቅ የት ይግባ?
ይህ
በትምህርት ፖሊሲውም ላይ በግልፅ የተቀመጠ ሲሆን ሃገራችን አሁን ባላት አቅም ይህን ሁሉ ምሩቅ ወደ መንግስት
ሰራተኝነት የመለወጥ አቅሙ የላትም:: እናም ትውልዱ በትምህርት መስክ ባገኘው እውቀት የራሱን የስራ እድል በራሱ
እየፈጠረ መስራት ይጠበቅበታል:: ለዚህ ደግሞ ተማሪዎች የራሳቸውን ልዩ ችሎታ እና ዝንባሌ አውቀዉና ተረድተው
እንዲማሩ ከሁለተኛ ደረጃ ጀምሮ እገዛ ማድረግ የሚገባቸው መምህራን ቢሆኑም ይህንን የሚያደርጉ ጥቂቶች ብቻ ናቸው::
ይህ ባለመደረጉም ተማሪዎች ሲመረቁ የት መቀጠር ወይም ምን መስራት እንዳለባቸው እንዳይረዱ እንቅፋት ሆኗል::
ዝንባሌያቸውንም ሳይረዱት ተመርቀው ስራ አጥ እንዲሆኑ አድርጓቸዋል:: ዘላለም ክብረት ያነሳትም ተማሪ የሙያ
ዝንባሌዋን ባለማወቋ የተነሳም ነው እናቷን ለማስደሰት ብቻ መመረቅን እንደ አላማ አድርጋ የተማረችው:: እንዲህ
አይነት ችግሮች የተከሰቱት ወደድንም ጠላንም በመምህራን የስራ ድርሻዎች በአግባቡ አለመፈፀም ነው:: ማስተማር ማለት
ተዘጋጅቶ ክፍል መግባት ብቻ ሳይሆን ተማሪውን መንገድ ማሳየት፣ መምራት እና መቅረፅም ጭምር ነው::
- ኮብል ስቶን ስህተት ነው?
ይህ
በበርካታ ኢትዮጵያውያን ዘንድ የሚተች የስራ ዘርፍ ነው:: ሆኖም መንግስት የራሱን የስራ ድርሻና እቅድ ከማስፈፀም
አኳያ ይህን የስራ እድል ፈጥሮ ስራ ያጣችሁ ተደራጁና ይህን ስሩ ሲል ይስተዋላል:: ይህ በምንም መልኩ ቢታይ
ስህተት የለውም:: መንግስት የመሰረታዊ ልማት ዝርጋታን በተመለከተ ያስቀመጠውን ግብ ለማሟላት አሉኝ የሚላቸውን
የስራ እድሎች በመፍጠር ሊያሰራ ይችላል:: በየአመቱ ለሚመረቁ በ 2 ወይም 3 አስር ሺህዎች ለሚቆጠሩ ምሩቃን
ሃገራችን የስራ እድል ይኖራታል ወይም ትፈጥራለች ብሎ መጠበቅ የዋህነት ይመስለኛል:: ስህተቱ የሚፈጠረው ተማሪው
ችሎታዉን እና ዝንባሌውን ሳያውቅ እንዲመረቅ ስለተደረገ "ህክምና ተምሬ ድንጋይ አልጠርብም" ወይም "አካውንቲንግ
ተምሬ ድንጋይ አልጠርብም" ወይም "ኬሚስትሪ ተምሬ ኑሮ ዘዴ ሰፈር ለሰፈር እየዞርኩ አላስተምርም " ወደሚል
እንዲገባ አድርጎታል:: ይህ የስራ መስክ እንደ አንድ የስራ ዘርፍነት ተከብሮ መያዝ ሲገባው ለፖለቲካ ፍጆታ ሲባል
ብቻ ተማሪዎች ወደስራው እንዳይሰማሩ ማድረግ ለተፈጠረው ችግር መፍትሄ ሊሆን አይችልም:: "ድንጋይ ለመጥረብ ለምን
ይህን ያህል መማር አስፈለገ?" ለሚለውም ጥያቄ በማህበር ከመደራጀት ጋር የሚያያይዘው ነገር ያለ አይመስለኝም::
ሃገራችን በዚህ ሰአት እያፈራች ያለችውን የሰው ሃይል ጥራቱ ቢጠበቅና ተማሪዎቹ ተነሳሽነትን እንዲሁም ዝንባሌን
ያገናዘበ ትምህርት ቢማሩ ወደ ጎረቤት ሃገራትም ሄዶ ስራ የማግኘት እድሎችን ማግኘት ይችሉ ነበር:: ከዚህ በተጨማሪ
ሃገራችን እየገነባቻቸው ባለችው ትላልቅ ግድቦች ላይ የተማሩ እና የተሻለ እውቀት ያላቸው ምሩቃን በተሻለ ገቢ
ሁሉንም አይነት ስራ (የቀን ስራ እያልን የምንጠራውንም ጭምር) እንዲሰሩ ቢደረግ ከስራ ጥራት እና የስራ እድል
ከመፍጠር አኳያ የራሱ ድርሻ ሊኖረው ይችላል:: በየአመቱ ከሚመረቀው የተማረ የሰው ሃይል አንፃር ሲታይ እንደድሮው
አካውንቲንግ ተምሮ የቢሮ ስራ ብቻ ወይም የታሪክ ትምህርት ተምሮ አስተማሪነት መቀጠርን ብቻ መጠበቅም የዋህነት
ነው::
እናም ዘላለም ክብረት ያነሳቸውን አሳሳቢ ጉዳዮች ለመፍታት እና ፈልጎ ያጣውን ምሁር
ለማግኘት ቁልፉ ያለው ከታች ከሁለተኛ ደረጃ ላይ ያሉት መምህራን የተማሪዎቻቸውን የሙያ ዝንባሌ በማወቅ እና
እንዲለዩት እገዛ በማድረግ ሃላፊነታቸውን ሲወጡ ወይም እንዲወጡ ሲደረግ ነው:: ከላይኛው እርከን ያሉትም መምህራን
ለሰልጣኙ አስፈላጊውን እውቀት በመስጠት ረገድ ያለባቸውን ሃላፊነት በትክክል ሲወጡ ነው:: አመራሩም ፓለቲካን
በተወሰነ መልኩም ቢሆን ከመንግስት ስራ ነጥሎ ማየት ችሎ ለትምህርቱ ልዩ ትኩረት ሲሰጥ ነው:: ምሁሩንም ጠመኔ
ወይም ወረቀት ይዞ ብቻ ሳይሆን ድንጋይ እየጠረበ ወይም አካፋና ዶማ ይዞ ወንዞችን እየገደበም ያማረረውን የመብራት
ሃይል ችግር ሲያቃልል ወይም ትራክተር እየነዳ ያማረረውን የምግብ እህል ውድነት ችግር ሲዋጋም ልታገኘው ትችላለህና
እዛም ፈልገው:: ሳጠቃልል የትምህርት ጥራቱ ጉድለት የአፈጻፀም እንጂ አጠቃለይ የትምህርት ፖሊሲው
አይደለም:: የተለየ እይታ ያለው ካለም (ነገር ግን ፖሊሲን ከአፈፃፀም ለይተን) በአንድ ወገንተኝነት ሳያነጣጥር
ከነባራዊው ሁኔታ ጋራ እያገናዘብን መፍትሄ ጠቋሚ እንዲሆን እንወያይበት:: የዛሬ ሃያ ወይም ሰላሳ አመት በነበረው
የህዝብ ብዛት እና የተማረ የሰው ሃይል ብዛት ጋር እያወዳደርን አዲሱን ትውልድ ለሙያ ፍቅር እንዳይኖረው ባናደርግ
እንዲሁም ዝንባሌውን ለይቶ እንዳያውቅ መጋረጃ ባንፈጥርስ? አበቃሁ!!!
ይህ ፅሁፍ በ 09 July 2013 Zone9 ብሎግ ላይ ቀርቦ የነበረ ነው::
Tuesday, 16 July 2013
I Believe this is Exactly what had Happened
Since George Zimmerman was not wearing any security uniform, to the young black boy, all he could see in this heavy
built white man was nothing but all the signs of a stalker. And for
George Zimmerman to stalk him like that was simply to scare him so that
the boy may not come to that neighborhood again. The case is about a
fight that went out of control. It was not Zimmerman’s intention to
kill the young boy simply because he was black. The killing was totally
accidental.
The little black boy was scared for his life when this white man was stalking him. When the boy walked faster, the stalker walked faster and faster. The white boy was told to stop by the police. But, because he had confidence on his gun, he harassed him anyways. Then young boy became nervous, turned over and attacked the white man in self-defense. The white man fell to the ground and screamed for help. The black boy banged the head of the white boy against the ground. As his head was being banged against the ground, the white boy pulled out his gun to just scare the boy. But, instead, he shot him by accident.
I believe, the whole fight took place within 10 seconds.
George Zimmerman said that Trayvon Martin was trying to take the gun away from him. But, that is a lie. May be he thought if he just pulls his gun out to scare the boy, the boy would fight for that gun. I believe, the boy would have been scared and stopped the fighting.
The Medical Examiner testified that “the bullet went from the front to the back of the teen’s chest, piercing his heart.” Zimmerman was right when he said that he was at the bottom and Travon was on the top. Zimerman shot him right on his chest, while the boy’s two hands were holding his shirt and banging Zimerman’s head against the ground.
Trayvon’s two hands were holding Zimerman’s neck as he banged him against the ground. He has to have a third hand to try to take the gun away from Zimmerman.
I believe, the reason Zemerman stalked a young black boy is because of his race. If he was white, he would not stalk him.
The outcome of the verdict would also be different if the victim was white and the shooter was black.
The little black boy was scared for his life when this white man was stalking him. When the boy walked faster, the stalker walked faster and faster. The white boy was told to stop by the police. But, because he had confidence on his gun, he harassed him anyways. Then young boy became nervous, turned over and attacked the white man in self-defense. The white man fell to the ground and screamed for help. The black boy banged the head of the white boy against the ground. As his head was being banged against the ground, the white boy pulled out his gun to just scare the boy. But, instead, he shot him by accident.
I believe, the whole fight took place within 10 seconds.
George Zimmerman said that Trayvon Martin was trying to take the gun away from him. But, that is a lie. May be he thought if he just pulls his gun out to scare the boy, the boy would fight for that gun. I believe, the boy would have been scared and stopped the fighting.
The Medical Examiner testified that “the bullet went from the front to the back of the teen’s chest, piercing his heart.” Zimmerman was right when he said that he was at the bottom and Travon was on the top. Zimerman shot him right on his chest, while the boy’s two hands were holding his shirt and banging Zimerman’s head against the ground.
Trayvon’s two hands were holding Zimerman’s neck as he banged him against the ground. He has to have a third hand to try to take the gun away from Zimmerman.
I believe, the reason Zemerman stalked a young black boy is because of his race. If he was white, he would not stalk him.
The outcome of the verdict would also be different if the victim was white and the shooter was black.
Friday, 12 July 2013
Customer Care or Spying?
Operator : Thank you for calling Pizza Hut. May I have your…
Customer : Hello, can I order..
Operator : Can I have your multi-purpose card number first, Sir?
Customer : It s eh…, hold………. on……889861356102049998-45-54610
Operator : OK… you’re Mr Singh and you’re calling from 17 Jalan Kayu. Your home number is 4094! 2366, your office 76452302 and your mobile is 0142662566. Which number are you calling from now Sir?
Customer : Home! How did you get all my phone numbers?
Operator : We are connected to the system Sir.
Customer : May I order your Seafood Pizza…
Operator : That’s not a good idea Sir.
Customer : How come?
Operator : According to your medical records, you have high blood pressure and even higher cholesterol level Sir
Customer : What?… What do you recommend then?
Operator : Try our Low Fat Hokkien Mee Pizza. You’ll like it.
Customer : How do you know for sure?
Operator : You borrowed a book entitled Popular Hokkien Dishes from the National Library last week Sir.
Customer : OK I give up… Give me three family size ones then, how much will that cost?
Operator : That should be enough for your family of 10, Sir. The total is $49.99!
Customer : Can I pay by! credit card?
Operator : I’m afraid you have to pay us cash, Sir. Your credit card is over the limit and you owe your bank $3,720.55 since October last year. That’s not including the late payment charges on your housing loan, Sir.
Customer : I guess I have to run to the neighborhood ATM and withdraw some cash before your guy arrives.
Operator : You can’t Sir. Based on the records, you’ve reached your daily limit on machine withdrawal today.
Customer : Never mind just send the pizzas, I’ll have the cash ready. How long is it gonna take anyway?
Operator : About 45 minutes Sir, but if you can t wait you can always come and collect it on your motorcycle…
Customer : What!
Operator : According to the details in system ,you own a Scooter,…registration number 1123…
Operator : Is there anything else Sir?
Customer : Nothing.! .. by the way… aren’t you giving me that 3 free bottles of cola as advertised?
Operator : We normally would Sir, but based on your records you’re also diabetic…….
Customer : #$$^%&$@$%^
Operator : Better watch your language Sir. Remember on 15th July 1987 you were convicted of using abusive language on a policeman…?
Customer : Faints…..
Wednesday, 3 July 2013
የአርቲስት ሙላቱ አስታጥቄ ወንድም ዶ/ር ያዕቆብ አስታጥቄ የ2013 የአሜሪካ ምርጥ መምህር ተብሎ ተመረጠ::
የአርቲስት ሙላቱ አስታጥቄ ወንድም ዶ/ር ያዕቆብ አስታጥቄ የ2013 ምርጥ መምህር ተብሎ ተመረጠ::
“2013 ASEE National Outstanding Teaching Award” Winner
“2012 ASEE Mid-Atlantic Distinguished Teacher Award” Winner
Short Biography
Dr. Yacob Astatke completed both his Doctor of Engineering and
B.S.E.E. degrees from Morgan State University (MSU) and his M.S.E.E.
from Johns Hopkins University. He has been a full time faculty member in
the Electrical and Computer Engineering (ECE) department at MSU since
August 1994 and currently serves as the Associate Chair for
Undergraduate Studies. Dr. Astatke is the winner of the 2013 American Society for Engineering Education (ASEE) “National Outstanding Teaching Award“. This award covers 340 engineering schools and close to 27,000 engineering faculty members (i.e. teachers) from all 50 states. Dr. Astatke is also the winner of the 2012 American Society for Engineering Education (ASEE) “Mid-Atlantic Region Distinguished Teacher Award.” The Mid-Atlantic division includes engineering schools from 6 states :Maryland, Washington DC, Delaware, Pennsylvania, New Jersey and New York.
Dr. Astatke teaches courses in both analog and digital electronic circuit design and instrumentation, with a focus on wireless communication. He has more than 15 years experience in the development and delivery of synchronous and asynchronous web-based course supplements for electrical engineering courses. He has published over 40 papers and presented his research work at regional, national and international conferences. He also runs several exciting summer camps geared towards middle school, high school, and community college students to expose and increase their interested in pursuing Science Technology Engineering and Mathematics (STEM) fields. Examples are the “Rube Goldberg Engineering Design” camp funded by Innovative STEM Solutions (ISTEMS) in collaboration with Arizona State and Purdue University, the “Balloon Satellite Payload Design” camp funded by the Maryland Space Grant Consortium and NASA in collaboration with University of Maryland at College Park, and the “Smart Lighting Engineering Research” camp funded by the National Science Foundation (NSF) in collaboration with Rensselaer Polytechnic Institute (RPI), Howard University and Boston University. He is also the founder (in 2000) and Director of the “Foundations of Mathematics” summer program, which is a 5 week online summer math course offered for FREE to all pre-freshman engineering students admitted to the university.
Dr. Astatke has been travelling to Ethiopia for the past 10 years to teach graduate
courses, or provide training and guest lectures. For the past four years, he has donated laboratory equipment, and has been providing training related to the use of the Mobile Studio Technology and pedagogy in the ECE department of five universities in Ethiopia : Addis Ababa Institute of Technology (AAiT), Hawassa University, Debre Berhan University, Bahir Dar University and Jimma University (Read the report attached here for more information.) He is currently working with the Global Engineering Dean’s Council (GEDC), and the International Federation of Engineering Education Societies (IFEES) to expand his effort throughout Africa (Read the report attached here for more information).
“2013 ASEE National Outstanding Teaching Award” Winner
“2012 ASEE Mid-Atlantic Distinguished Teacher Award” Winner
Short Biography
Dr. Astatke teaches courses in both analog and digital electronic circuit design and instrumentation, with a focus on wireless communication. He has more than 15 years experience in the development and delivery of synchronous and asynchronous web-based course supplements for electrical engineering courses. He has published over 40 papers and presented his research work at regional, national and international conferences. He also runs several exciting summer camps geared towards middle school, high school, and community college students to expose and increase their interested in pursuing Science Technology Engineering and Mathematics (STEM) fields. Examples are the “Rube Goldberg Engineering Design” camp funded by Innovative STEM Solutions (ISTEMS) in collaboration with Arizona State and Purdue University, the “Balloon Satellite Payload Design” camp funded by the Maryland Space Grant Consortium and NASA in collaboration with University of Maryland at College Park, and the “Smart Lighting Engineering Research” camp funded by the National Science Foundation (NSF) in collaboration with Rensselaer Polytechnic Institute (RPI), Howard University and Boston University. He is also the founder (in 2000) and Director of the “Foundations of Mathematics” summer program, which is a 5 week online summer math course offered for FREE to all pre-freshman engineering students admitted to the university.
Dr. Astatke has been travelling to Ethiopia for the past 10 years to teach graduate
courses, or provide training and guest lectures. For the past four years, he has donated laboratory equipment, and has been providing training related to the use of the Mobile Studio Technology and pedagogy in the ECE department of five universities in Ethiopia : Addis Ababa Institute of Technology (AAiT), Hawassa University, Debre Berhan University, Bahir Dar University and Jimma University (Read the report attached here for more information.) He is currently working with the Global Engineering Dean’s Council (GEDC), and the International Federation of Engineering Education Societies (IFEES) to expand his effort throughout Africa (Read the report attached here for more information).
Saturday, 29 June 2013
ማንዴላ
አንዳንዱ የሞተበት ቀን የድል ቀን ተብሎ ይከበርበታል፤ ሕዝብ የመሞቻውን ቀን
የሚናፍቁለት ሰውም አለ፡፡ አንዳንዱ እንኳን ተወለደ ሳይባልለት እንኳን ሞተ ይባልለታል፡፡ አንዳንዱ እንዲሞት ይጸለይለታል፤
ሌላው እድሜው እንዲያጥር ይረገማል፡፡ ከዚህ የተለየ ነው ማንዴላ፡፡
ሚሊየኖች እንዳይሞት የሚጸልዩለት፤ ሚሊየኖች እንዲኖር የሚመኙለት፤ ሚሊየኖች
ከእድሜያቸው ተቀንሶ ቢሰጠው የሚፈቅዱለት፤ ሚሊየኖች እነርሱ ሞተው ሊያኖሩት የሚሹት፤ ሚሊየኖች በየቀኑ የጤናውን ሁኔታ
ከራሳቸው ጤና በላይ የሚከታተሉለት ሰው ነው ማንዴላ፡፡
አፍሪካ አያሌ መሪዎችን በቅርብ ዘመናችን አስተናግዳለች፡፡ አያሌ የነጻነት ታጋዮችን
አይታለች፡፡ እንደማንዴላ ታሥረው የታገሉ ነበሩ፡፡ እንደ ማንዴላ ድርጅት አቋቁመው የተዋጉ ነበሩ፤ እንደ ማንዴላ ሕዝባቸውን
ለነጻነት ያበቁ ነበሩ፤ እንደ ማንዴላም ከነጻነት በኋላ የመጀመሪያው የሀገሪቱ ፕሬዚዳንት የሆኑም ነበሩ፤ እንደ ማንዴላ ከሀገር
ተሰደው የኖሩ ነበሩ፤ ታድያ ማንዴላን ምን ልዩ አደረገው?
ማንዴላ የታገለው ለፍትሐዊነት ነው፡፡ ደጋግሞ ይናገር እንደ ነበረው ‹‹እኛ
የታገልነው የነጭ የበላይነትን በጥቁር የበላይነት ለመተካት አይደለም፤ የታገልነው ነጮች፣ ጥቁሮችና ሌሎች በእኩልነት
የሚኖሩባትን ደቡብ አፍሪካ ለመመሥረት ነው›› ይል ነበር፡፡ በብዙ የአፍሪካ ሀገሮች ከነጻነት ትግል በኋላ ጭቆና አልቀረም፡፡
ነገር ግን ነጭ ጨቋኞች በጥቁር ጨቋኞች ተተክተዋል፡፡ በነጮች ተይዞ የነበረው የገዥነት ቦታ ለሥልጣን በበቁት ታጋዮች
ፓርቲዎችና ጎሳዎች ተተካ፡፡ የነጻነት ተዋጊዎች የፍትሕና እኩልነት አስፋኞች ሳይሆኑ አዳዲሶቹ ገዥ መደቦች ሆነው ብቅ አሉ፡፡
በነጮች ተይዞ የነበረውን ሀብት ነጻ አውጭ ግንባሮችና ፓርቲዎች ወረሱት፡፡ ስለዚህም ሕዝቡ በትግሉ ጨቋኞችን በሌሎች ጨቋኞች
ተካቸው እንጂ ፍትሕና እኩልነትን ለማግኘት አልታደለም፡፡
ማንዴላ ይህንን ነበር የተዋጋው፡፡ እንደተመረጠ ብዙዎች የነጮች መሬት ተቀምቶ
ለጥቁሮች እንዲሰጥ፣ ነጮች ከሀገሪቱ እንዲባረሩ ይፈልጉ ነበር፡፡ እርሱ ግን አላደረገም፡፡ ‹መሬቱ ፍትሐዊ በሆነ መልኩ
እንዲዳረስ እንጂ መሬት አልባ ነጮች የመፍጠር ዕቅድ የለንም› አለ፡፡ ጥቁሮች ይበልጥ ነጻ የሚወጡት የበለጸገች ደቡብ አፍሪካ
ስትኖር እንጂ በደኸየች ደቡብ አፍሪካ ውስጥ አይደለም ብሎ አመነ፡፡ ለዚህ ደግሞ የብዙ ዘመን ሀብትና ልምድ ያላቸው ነጮች
ወሳኞች መሆናቸውን ተገነዘበ፡፡ ለዚህም ነበር በሌሎች የአፍሪካ ሀገሮች ያየነው ምስቅልቅል በደቡብ አፍሪካ ያልተከሰተው፡፡
ማንዴላ የዕርቅና የፍቅር ሰው ነበር፡፡ በነጮችና በጥቁሮች መካከል ለዘመናት
በአፓርታይድ የተፈጠረውን መከፋፈል፣ መጠላላትና መገፋፋት በዕርቅና በይቅር ባይነት እንጂ በመሣሪያና በበቀል ሊጠፋ እንደማይችል
የተረዳ መሪ ነው፡፡ አፓርታይድ ሲገረሰስ የይቅርታ ኮሚሽን ተቋቁሞ፣ ነባር የሕዝብ ለሕዝብ ችግሮች በተቻለ መጠን በይቅርታና
በዕርቅ እንዲወገዱ ሠርቷል፡፡ በአንዳንድ የአፍሪካ ሀገሮች ከነጻነት በፊት የነበሩ ገዥዎችና አበሮቻቸው ወደ እሥር ቤት
ሲወረወሩና ወደ ውጭ ሲሰደዱ፤ በደቡብ አፍሪካ ግን የከፋ ወንጀል ካልፈጸሙና ይቅርታ ለመጠየቅም ከፈቀዱ ችግሩን በዕርቅና
በይቅርታ ለመፍታት ተችሏል፡፡ በዚህም ደቡብ አፍሪካን ከአፓርታይድ ብቻ ሳይሆን ሀገርን አፍርሶ ከመሥራት አባዜ ነጻ እንድትወጣ
አድርጓታል፡፡
ማንዴላ ለሰዎች ልጆች ሁሉ የቆመ መሪ ነበረ፡፡ ከዊኒ ማንዴላ ጋር ያፋታቸው ዋነኛው
ምክንያት ዊኒ ማንዴላ በነጻነት ትግሉ ወቅት ‹ለነጻነት ትግሉ› ሲባል ፈጽመውታል የተባለው ኢ ሰብኣዊ ድርጊት በእርቅና ይቅርታ
ኮሚሽኑ መጋለጡ ነበር፡፡ ምንም እንኳን ለነጻነት ትግሉ ሲባል ቢደረግም፣ ምን እንኳን ዊኒ ማንዴላ ቢሆኑም ማንዴላ ግን
ሊታገሡት አልቻሉም፡፡ የነጻነት ታጋይ ድርጅቱ ኤ ኤን ሲ በትጥቅ ትግሉ ጊዜ የፈጸማቸው ኢሰብአዊ ድርጊቶች ካሉ ይቅርታ
የመጠየቅ ግዴታ አለበት ብለው የሚያምኑት ማንዴላ በዚህ ምክንያት ከዊኒ ጋር ተለያይተዋል፡፡ ከነጻነት በኋላ አያሌ የነጻነት
ታጋይ ድርጅቶች በትጥቅ ትግላቸው ወቅት የፈጸሙት ኢሰብአዊ ድርጊት፣ ወንጀልና ግፍ ተሠውሮ እንዲቀር ሲደረግ ማንዴላ ግን ኤ ኤን
ሲ ይቅርታ እንዲጠይቅ አድርገዋል፡፡
ማንዴላ ሰላማዊ መንገድን ብቻ ይመርጥ የነበረ መሪ ነበር፡፡ ኔልሰን ማንዴላ ምንም
እንኳን የትጥቅ ትግል ሲያካሂድ የነበረውን ኤ ኤን ሲ የመራ ቢሆንም ሰላማዊ የትግል መንገድ ከማንኛውም የትግል መንገድ ሁሉ ቅድሚያ
እንዲያገኝ ሲታገል የኖረ ሰው ነው፡፡ ይህ ትግሉ ከአፓርታይድ መሪዎች ጋር ብቻ ሳይሆን በኤ ኤን ሲ ውስጥ ከነበሩ ሌሎች
አመራሮች ጋርም ጭምር ነበር፡፡ የጠመንጃ ትግል ለሰላማዊ ትግል፣ ለድርድርና ለውይይት የተዘጋውን በር ማስከፈቻ እንጂ ሰላማዊ
መንግሥት የመመሥረቻ መንገድ አይደለም ብሎ ያምን ነበር፡፡ በአፓርታይድ የመጨረሻዎቹ ዘመናት እነ ፒተር ቦታ ከኤ ኤን ሲ
መሪዎች ጋር ለመደራደር ያቀረቡትን ጥያቄ አንዳንድ የድርጅቱ አመራሮች አልቀበል ሲሉ ‹እኔ ብቻዬንም ቢሆን እደራደራለሁ› እስከ
ማለት አቋም ወስዶ ነበር፡፡ ከአፓርታይድ ጋር የሚደረገው ትግል
በጠመንጃ አሸናፊነት ሳይሆን በሃሳብ አሸናፊነት መጠናቀቅ አለበት የሚል አቋም ነበረው፡፡
በደቡብ አፍሪካ ሁሉንም ያሳተፈ የመጀመሪያ ምርጫ በተደረገ ጊዜ የአፍሪካ ብሔራዊ
ኮንግረስ ሕገ መንግሥቱን ብቻውን ለማጽደቅ የሚያስችለውን ድምጽ አላገኘም ነበር፡፡ ይሄንን አጋጣሚ ማንዴላ በደስታ ነበር
የገለጠው ‹‹ሁሉንም ሕዝብ የሚመራ ሕገ መንግሥት ብቻችንን ማጽደቅ የለብንም፤ ይህ አጋጣሚ መልካም ነው፤ ከሌሎቹ ጋር
ተማክረን፣ ተደራድረንና ተስማምተን እንድናጸድቅ ያደርገናል› ብሎ ነበር፡፡
ማንዴላ ሥልጣን መያዝን ብቻ ሳይሆን መልቀቅንም ያስተማረ ሰው ነው፡፡ ማንዴላ ደቡብ
አፍሪካን ለአንድ ዙር ብቻ ነው የመራው፡፡ በቀጣዩ ምርጫ ብቻ ሳይሆን ለብዙ ዘመናት በሚደረጉ ምርጫዎችም የማሸነፍ ዕድል
ነበረው፡፡ ነገር ግን በቃኝ አለ፡፡ እየተወደደ፤ እየተመሰገነና እየተከበረ በቃኝ አለ፡፡ በደቡብ አፍሪካውያን ብቻ ሳይሆን
በመላው አፍሪካ ብሎም በመላው ዓለም ‹አይከን› የመሆንን ጸጋ ተጎናጸፈ፡፡ የነጻነት፣ የጽናትና የትዕግሥት፣ የሰላምና የዕርቅ፣
የይቅር ባይነትና ከጥላቻ ውጭ የሆነ ፖለቲካ ‹አየከን› ሆነ ማንዴላ፡፡ በመላው ዓለም ሕዝብ ልብ ውስጥ ማንም ሊነቅለው የማይችል
ዛፍ፣ ማንም ሊያፈርሰው የማይችል ሐውልት ሆነ ማንዴላ፡፡
ለዚህ ይመስለኛል ማንዴላን ዓለም በሙሉ የሳሳለት፤ ለጤናውም ሆነ ለእድሜው
የጸለየለት፤ የተጨነቀለትና ልቡን ከልቡ ጋር ያስተባበረለት፡፡ እንደ እርሱ ዓይነት ሰዎች እንደ ሄሊኮሜት በዘመናት አንድ ጊዜ
ብቅ የሚሉ ናቸው፡፡ ተወደው ሥልጣን ላይ የሚቀመጡ፣ ተወደውም ከሥልጣን የሚወርዱ፤ ተወደውም ያለ ሥልጣን የሚኖሩ፡፡ እንደ
ማንዴላ ዓይነት ሰው እንኳን ሌላው የአፍሪካ ሀገር ራሱ ኤ ኤን ሲም ዳግም ሊያገኝ አልቻለም፡፡ መከፋፈል ዕጣ ፈንታ የሆነውም
በዚህ ምክንያት ነው፡፡
መሪነትና ባለ ሥልጣንነት ምን ያህል እንደሚለያዩ ማንዴላ አንድ ማሳያ ናቸው፡፡
ማንዴላ ባለ ሥልጣን አልነበሩም፤ መሪ እንጂ፡፡ ባለ ሥልጣን በሰው ገንዘብ ውስጥ እንጂ በሰው ልብ ውስጥ ቦታ የለውም፡፡ ባለ
ሥልጣን ይፈራል እንጂ አይከበርም፤ ባለ ሥልጣን ቢሮ አለው እንጂ ሀገር የለውም፤ ባለ ሥልጣን የሚላላኩት ሠራተኞች እንጂ
የሚጸልዩለት ወገኖች የሉትም፡፡ ባለ ሥልጣን የሚያዘው ሰው እንጂ የሚያፈቅረው ሰው አያገኝም፤ ባለ ሥልጣን ፊርማውን የሚፈልግ
እንጂ እድሜውን የሚፈልግ የለም፤ ባለ ሥልጣን ብዙ ገንዘብ እንጂ ብዙ ልቦች አያገኝም፤ ባለ ሥልጣን ከሥልጣን ወዲህ እንጂ
ከሞት ወዲያ ተዝካር የለውም፡፡
ማንዴላ ከሞት በኋላም ይኖራል፡፡ በብዙ ልቦች ውስጥ ይኖራል፡፡ መቃብር እርሱን
ሊያስረሳ አይቻለውም፡፡ እርሱ ከመቃብር በላይ የሆነ ተግባር አለውና፡፡ ማንዴላ የአንድ ሀገር መሆኑ ቀርቶ የዓለም ሆኗል፡፡
መሬት ላይ የሚቆም ሐውልት አያስፈልገውም፤ እርሱ በሕዝቦች ልብ ውስጥ የማይፈርስ ሐውልት በሕይወት እያለ ሠርቷልና፡፡ ብዙ ባለ
ሥልጣናት በሕይወት እያሉ በሰው ልብ ውስጥ ሐውልት መሥራት ስለማይችሉ፣ ከሞቱ በኋላ የድንጋይ ሐውልት ይሠራላቸዋል፡፡ ነገር
ግን ሐውልታቸው መልእክት አልባ ሐውልት ይሆናል፡፡ እንደ ማንዴላ ያሉ መሪዎች በመሬት ላይ ሐውልት ሲተከልላቸው ደረቅ ሐውልት
አይሆንም፤ መልእክት ያለው ሐውልት እንጂ፡፡
ማንዴላ አይሞትም፤ ጀግና አይሞትምና፤ የማንዴላ አይረሳም፤ ሕዝብ ልብ ውስጥ የገባ
ሰው አይረሳምና፤ ማንዴላ አያልፍም፣ በጎ ሥራ አያልፍምና፡፡
ይህ ፅሁፍ የዳንኤል ክብረት ሲሆን እዚህም ይገኛል:-http://www.danielkibret.com/2013/06/blog-post_28.html?spref=fb
Subscribe to:
Posts (Atom)